Nie wszystkie bakterie są złe dla dziecka

Jelita przez długi czas pozostawały w cieniu naukowych doniesień. Badaczy fascynowały inne narządy i procesy zachodzące w ludzkim organizmie. Ostatnie lata to jednak zmieniły: okazało się bowiem, że w jelitach toczy się życie i to na tyle znaczące, że ma wpływ na kondycję całego organizmu.

To duże uproszczenie, jednak rzeczywiście mikrobiota jelit jest imponująca. Najliczniejszy i najbardziej aktywny zespół mikroorganizmów zamieszkuje jelito grube. Liczebność bakterii wynosi tam 1012 komórek, a łączna liczba gatunków sięga 800–900 bakterii i archeonów¹.

Niewiele mniej jest ich w pozostałych odcinkach jelit – ilość bakterii w mikrobiocie jelitowej równa się ilości wszystkich komórek naszego ciała, a ich łączna masa wynosi 1,5–2 kg ². Są wśród nich bakterie bezwzględnie beztlenowe, m.in. Bacteroides, Clostridium, Ruminococcus, Fusobacterium, Eubacterium, Bifidobacterium, bakterie tlenowe i względnie beztlenowe: Gram-ujemne pałeczki należące do rodziny Enterobacteriaceae, pałeczki Gram-dodatnie Lactobacillus, ziarniaki z rodzaju Enterococcus i Streptococcus, a także niewielkie ilości grzybów z rodzaju Candida¹.

Skład mikrobioty programowany jest przez pierwsze 1000 dni życia dziecka. Pierwsza kolonizacja odbywa się w chwili porodu. Najkorzystniejszy w tym zakresie jest poród fizjologiczny, bo noworodek, przechodząc przez drogi rodne, przyjmuje naturalną mikrobiotę pochwy matki ³. Nie jest kolonizowany przez bakterie skórne matki i personelu szpitalnego, jak to dzieje się w przypadku cesarskiego cięcia.

W aspekcie kształtowania się mikrobiomu korzystne jest też karmienie piersią, kiedy to wraz z pokarmem matki do przewodu pokarmowego noworodka dostają się bakterie z rodzaju Bifidobacterium, Lactobacillus oraz przedstawiciele rodziny Enterobacteriaceae, a także substancje stymulujące ich wzrost (prebiotyki)³.

Dlaczego ta pierwsza kolonizacja jest tak istotna? Bakterie te bowiem od razu zaczynają intensywną pracę: pomagają w trawieniu i rozwoju kosmków jelitowych, usprawniają perystaltykę jelit i kształtują układ immunologiczny noworodka. Niestety, wykonywanie tych ważnych dla naszego zdrowia zadań utrudniają mikroorganizmy chorobotwórcze, które "walczą" zarówno o miejsce adhezji do nabłonka jelitowego, jak i o substancje odżywcze. Jeśli zyskają przewagę, pojawią się przykre dolegliwości, m.in. ze strony układu pokarmowego.

Dysbioza jelitowa zwiększa też ryzyko alergii, atopii, astmy oskrzelowej, cukrzycy typu 1 i otyłości w późniejszym okresie życia ¹. Z kolei zmniejszony udział ilościowy bakterii z rodzaju Lactobacillus w populacji mikrobów zasiedlających jelito sprzyja rozwojowi anemii (ma to związek z zaburzeniami wchłaniania i dysfunkcjami przewodu pokarmowego).

Mikrobiom dziecka dynamicznie kształtuje się przez pierwsze trzy lata życia. W tym czasie jest szczególnie podatny na zakłócenia spowodowane czynnikami zewnętrznymi, np. antybiotykami, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, nieodpowiednią dietą i stresem. Jest jednak na to sposób!

Niektóre szczepy bakterii, np. Lactiplantibacillus plantarum 299v, to naturalna tarcza ochronna. Zabezpiecza błonę śluzową jelit przed przyleganiem i namnażaniem się patogennych drobnoustrojów, które współzawodniczą z dobrymi bakteriami o obecne w jelicie substancje pokarmowe i odżywcze.

Sprzyja więc eliminacji patogenów z jelit i promuje wzrost bakterii prozdrowotnych, z którymi tworzy bakteryjne biofilmy. Pozwala to na lepszą kolonizację jelit przez bakterie komensalne i korzystnie wpływa na ich metabolizm. L. plantarum 299v produkuje ponadto kwas mlekowy, który dostarcza substratów dla wzrostu korzystnych dla zdrowia jelit bakterii⁴.

By uzupełnić armię dobrych wojowników, warto podawać dziecku sprawdzony probiotyk. Jest ich na rynku sporo, jednak w tym względzie wybór odpowiedniego preparatu nie może być przypadkowy. Zwróć uwagę na jego jakość, rekomendacje i skład (jaki szczep bakterii zawiera i w jakiej ilości). Nie bez znaczenia jest też forma podania.

Dla dzieci dobrym wyborem będzie probiotyk w kroplach ze szczepem L. plantarum 299v, doskonale poznanym i opisanym w ponad 170 publikacjach naukowych (z których 60 to omówienie badań klinicznych). Specjaliści polecają go stosować w zespole jelita nadwrażliwego, we wzdęciach, w biegunkach, łagodzeniu bólów brzucha, wspomagająco w anemii z niedoboru żelaza oraz jako osłona do terapii antybiotykowej.

Są łatwe do podania dzieciom, ale z takiej formuły preparatu mogą też korzystać osoby dorosłe, zwłaszcza jeśli mają problemy z połykaniem kapsułek albo cenią sobie płynną formę podawania probiotyku. Można go dodawać do posiłków, przygotowywanych zakwasów, soków i koktajli.

Zadbaj też o bezpieczeństwo i przed zakupem upewnij się, czy probiotyk uzyskał pozytywną opinię Instytutu Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka.

Szczep L. plantarum 299v na etapie badań był podawany niemowlętom od 6. miesiąca życia oraz pacjentom z poważnymi problemami z funkcjonowaniem układu immunologicznego. Nie wywoływał żadnych skutków ubocznych i był dobrze tolerowany.

Jest też odpowiedni dla alergików, bo nie zawiera glutenu, kazeiny, alergennych białek oraz β-laktoglobuliny. To zatem dobry wybór dla zdrowia i dobrego samopoczucia całej rodziny oraz solidne wsparcie armii "dobrych" bakterii.

Bibliografia:

¹ Gałęcka M., Basińska A. M., Bartnicka A., Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka — implikacje w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12, nr 2, 50–59.

² Ziółkowska S., Kijek N., Malinowski K., Kostrzewska P., Mikrobiota jelitowa – nieoceniony strażnik odporności i witalności organizmu. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2022; 28(1): 8–14.

³ Gałęcka M., Bartnicka A., Szewc M., Mazela J., Kształtowanie się mikrobioty jelitowej u niemowląt warunkiem zachowania zdrowia, Standardy Medyczne/Pediatria 2016; t. 13: 359–367.

⁴ Lewandowski K., Szczubełek M., Tulewicz-Marti E., Kaniewska M., Rydzewska G., Zastosowanie Lactiplantibacillus plantarum 299v w prewencji zakażenia Clostridioides difficile, Lekarz POZ 4/2022, 275–280.